Interview

Zo schildert alleen een roeier

Op zijn veertigste leerde hij roeien, bij onze vereniging. Inmiddels gepensioneerd en alweer jaren wedstrijdroeier laat neerlandicus Kees van Bueren ons als leden opnieuw delen in zijn passie ‘roeien in de kunst’, nu via een tentoonstelling.

Interview door Lies van Rijssen

5 Jaar Roei!Kunst

“Het is begonnen met het blad Roei! Het eerste nummer van Roei! verscheen in 2013 met Jan-Maurits de Jonge en Koos Termorshuizen als bevlogen hoofdredacteuren. Toen ik opperde een serie te starten over roeien in de kunst hadden zij daar wel oren naar. Kunst in een sportblad? Jazeker, sinds 2015 publiceer ik elke twee maanden een kunstartikel in Roei!

Tijdens corona schreef ik dertig artikelen over roeien in de kunst. Roei! stelde voor die te bundelen, mooi op te maken en als special aan de abonnees te schenken. Als compensatie voor het zo lang niet kunnen roeien. Dit is het geworden.” Kees haalt de speciale uitgave van Roei! tevoorschijn, een fraai verzorgd boekwerkje op hoogglans papier. “Je mag het niet houden want dit is mijn enige exemplaar. Lenen mag wel.”

“Hierna schreef ik nog eens een artikel of twintig over het onderwerp en ik heb er nog dertig op de plank. Hoe ik hierbij gekomen ben? Door er niet over na te denken. Dingen komen op je weg. Luister. Ik was in 1997 met twee Amerikaanse vrienden in het Metropolitan in New York. Ik blééf maar kijken naar het impressionistische schilderij waarvan je nu een detail op deze cover ziet. Omdat er roeiers op afgebeeld waren! Ik zag direct dat alleen een roeier dit geschilderd kon hebben. Door de kolkjes. Hier! Kijk dan! Die man dáár laat de boot lopen. Je ziet de strepen die zijn bladen hebben achtergelaten. Een niet-roeier ziet dat niet. En dáár heeft schilder Thomas Eakins zichzelf afgebeeld. Hij is een slechte roeier, want hij roeit gespannen, met opgetrokken schouders. Die man dáár, zijn vriend Max Schmidt die net kampioen is geworden, zit wél ontspannen zie je.

 Eakins heeft, om te zorgen dat hij er steeds beter in werd, een serie van tien roeischilderijen gemaakt. Het impressionisme in de schilderkunst was nog nieuw op dat moment. Net als die boten. Smalle boten met rolbankjes en outriggers, toen nog maar net ontworpen. Het schilderij staat ook symbool voor het zich snel ontwikkelende, technische Amerika. Vandaar ook die spoorbrug waarop een stroomtrein komt aanrijden. Links zie je een ouderwetse roeiboot. Daarin zit een Quaker-familie. Dit is allemaal geen eigen interpretatie, ik kwam het tegen in bronnen. Nee, niet op internet. De leukste dingen vind je náást internet, in oude boeken. Het kwam ook door dit schilderij van Eakins dat ik voor ons toenmalige clubblad de Eemflits eens een stuk heb geschreven over de uitvinding van de rolbankjes.”

Schilderij van Thomas Eakins: Max Schmitt in a Single Scull (1871)
Klik op plaatje voor vergroting
Kees kondigt de expositie ‘The Art of Rowing’ aan in De Speeldoos, tijdens de Jubileumreceptie

“We gaan de muur volhangen! Ineens wist ik het. Een tentoonstelling over roeien in de kunst. De jubileumcommissie zag het zitten. Cornelis Vlastuin, mijn roeileraar van vroeger en zo’n twintig jaar jonger dan ik, en Bert Kranendonk, beiden professionals in alles wat met presenteren te maken heeft, kenden elkaar nog niet maar gingen er wel samen mee aan de slag. Dirk Kranendonk verzorgt de opstelling van de zeventien doeken, allemaal hoogwaardige reproducties. Je weet toch hoe ze op een negentiende-eeuwse schilderijententoonstelling de werken als een puzzel bij elkaar hingen? Zo gaat het nu ook gebeuren, op de lange wand in de recover. Van de glazen deuren tot aan de ergometerruimte. Tot zover de vorm. Ik zorg voor de inhoud. Bij elk werk komen korte beschrijvingen – ik haal daarvoor de krenten uit de pap van mijn lange artikelen. Daardoor gaat het werk straks leven. Frank van Eijk van het Eemjournaal maakt er een videopresentatie bij, ondersteund met een gesproken uitleg. Heb jij misschien een goede vertelstem?”